به لیمو

کاشت:

به لیمو  به عنوان یک گیاه دارویی- معطر و زینتی کشت میشود. نیاز اصلی غذایی 200-150 کیلوگرم کود ازته، 300-250 کیلوگرم کود فسفر و 100-80 کیلوگرم در هکتار کود پتاس میباشد که کودها را قبل از کشت به خاک افزوده و شخم میزنیم. فواصل کشت در اسلونی با بهترین مواد موثره cm 40*40 توجیه شده است که در هر 100 متر مربع میتوان 8/11 کیلوگرم برگ خشک و 3/119 میلی لیتر اسانس به دست آورد که با این فواصل حدود 62500 قلمه نیاز میباشد. اما در کشت مکانیزه و استفاده از حداقل ادوات کشاورزی و تحقیقات دیگر فواصل کشت 120-50*80-40 در نظر گرفته اند که قلمه مورد نیاز حدود 17000 تا 31500 قلمه است. سیستم آبیاری را بصورت فارو، قطره نیمه متحرک انجام داد.

داشت:

نیاز آبی به لیمو با توجه به فاکتورهای نیاز آبی بین 5-10 روز اعلام کرده اند. به لیمو به غرقابی شدن نسبتا حساس ا ست. بیماری خاصی برایش گزارش نشده است ولی دوآفت کنه هنگام نگهداری در گلخانه گزارش شده است. در پاییز بعد از برگ ریزان بهتر است گیاه از 10 تا 15 سانتی متر طوقه، هرس شود. در زمستانهای سرد برای جلوگیری از سرما زدن ریشه و گیاه بایستی روی اندام گیاهی را با برگ و کاه و کلش کاملا بپوشانیم.اگر گیاه دچار سرمازدگی شد، با آبیاری و کوددهی مناسب و به موقع میتوان امیدوار به جوانه زنی تاخیری گیاه بود.

برداشت:

برداشت به لیمو را در سال میتوان 2 تا 3 بار انجام داد. در ماههای خرداد، مرداد و مهر که تعداد دفعات برداشت با توجه به شرایط تغییر میکند. بیشترین مواد معطر گیاه در زمان گلدهی است و برداشت از برگهای بالایی بهتر است صورت گیرد. برگها را باید در هوای آفتابی که بیشترین اسانس و عدم وجود شبنم است، برداشت نمود. برگها در هنگام جمع آوری نباید پاره شود. برگها را برای نگهداری در انبار بایستی حداکثر در دمای 35 درجه سانتیگراد خشک کرد. در هر 100 گرم برگ خشک از 81/0 تا 19/1 میلی متر اسانس بدست آمده بود. عملکرد برگ خشک در هکتار برابر 1200 کیلوگرم است. به علت هرس کلی گیاه، میتوان به خوبی گیاه را تا 8 و 9 سالگی برداشت اقتصادی نمود، البته تحقیقی در دست نیست. از هر 100 کیلوگرم برگ خشک به مقدار معادل 510 گرم اسانس بدست می آید.

گیاه استویا نخستین بار در دره ریو ماندی RioMonday در شمال شرقی کشور پاراگوئه شناخته شده است. اروپاییان در سال 1888توسط برتونی M.S.Bertoni با گیاه استویا آشنا شدند. مهمترین کشورهای تولید کننده استویا : ژاپن. چین. تایوان. کره. برزیل. مالزیا و پاراگوئه هستند. مهمترین اهمیت اقتصادی آن به عنوان یک ماده شیرین کننده طبیعی در جایگزینی شیرین کننده های مصنوعی (آسپارتان و سدیم ساخارین) است. اما مهمترین عامل بازدارنده در گسترش تجارت این ماده، عدم صدور مجوز مصرف آن در مواد غذایی در آمریکا است.

این گونه ها ابتدا توسط گیاه شناس و پزشک اسپانیایی به نام Pedro JaimEsteve یافته شده است. استویا لقبی بود که این گیاهشناس وپزشک بر این گیاه نهاد، مصرف گیاه به عنوان یک شیرین کننده به آمریکای جنوبی باز میگردد. در سال1887 Antonio Bertoniگیاه شناس آمریکایی در حین تحقیقاتش در پاراگوئه استویا و خاصیت شیرین کنندگی آن را با جزئیات شرح داده و بعد از آن به خارج از آمریکای جنوبی معرفی شده است. تحقیقات اندکی در این زمینه انجام شده بود تا اینکه در سال 1921 دو شیمیدان فرانسوی گلیکوزیدهایی را که باعث شیرینی استویا میشدند جدا کردند. آنها این ترکیبات را Steviosid و Rebaudi نامیدند. این ترکیبات 250تا300 برابر شیرینتر از ساکارز است، علاوه با داشتن مقاومت در برابر حرارت، غیر قابل تخمیر نیز هستند.

در اوایل دهه 1970 ژاپن کشت استویا را به عنوان جایگزینی برای شیرین کنندههای مصنوعی مانند ساکارین و سیکلامات که سرطان زا تلقی می شوند شروع کرد.

عصاره آبدار برگهای استویا و استویوزید خالص به عنوان شیرین کننده مورد استفاده قرار میگیرد. هم اکنون ژاپن با تخمین 40 درصدی بازار شیرین کنندهها بیش از هر کشور دیگری مصرف کننده استویا است. امروزه استویا در نقاط مختلف آسیای شرقی از جمله چین (1984)، کره،تایوان،تایلند و مالزی کاشت و مصرف می شوند. چین بزرگترین صادر کننده استویوزید در دنیاست.

تکثیر به لیمو به وسیله قلمه زدن شاخه ها و یا خوابانیدن آنها در زمینهای قابل نفوذ و مرطوب صورت می گیرد. ضمناً چون این گیاه در مقابل حرارت حساسیت دارد آبیاری زمین زراعتی مخصوصاً در فصول گرم امری الزامی است.

تکثیر به وسیله قلمه زدن بدین صورت است که شاخه های جوان گیاه را که در آغاز رویش طولی دارند از ساقه قطع می کند و پس از جدا نمودن برگها آنها را به صورت قلمه در آورده و در نهالستان که زمین آن قبلاً آماده گردیده، می کارند توسط آبیاری که بطور مرتب از قطعه زمین نهالستان بعمل می آید، قلمه ها تدریجاً در پائیز ریشه دار می شوند و بر اثر رشد و نمو آمادگی انتقال به زمین زراعتی را پیدا می کنند.زمین زراعتی باید کم و بیش آفتابگیر و قابل نفوذ و دارای رطوبت کافی باشد و قبلاً آنرا به عمق 50-40 سانتی متر بخوبی شخم زده باشند. در غیراینصورت ریشه های گیاه نمی توانند به سهولت در داخل خاک نفوذ کرده و رطوبت لازم را بدست آورند. برخی نیز معتقدند که دو مرتبه دیگر باید زمین شخم زده شود که آخرین دفعه آن به منظور وارد کردن انواع کودها به درون خاک است. پس از انجام این کارها در سطح زمین زراعتی خطوطی به فواصل یک متر ایجاد کرد و سپس فواصلی به طول 60 سانتی متر در روی خطوط تعیین می نمایند که هر یک محل انتقال یکی از قلمه های ریشه دار گیاه است قبل از انتقال قلمه های ریشه دار به زمین زراعتی آنها را از ناحیه یک سانتی متری یقه قطع می کنند و ریشه های طویل گیاه را نیز کوتاه می نمایند تا با این عمل ریشه های جانبی سریعتر آمادگی رویش پیدا کنند.

عمل انتقال به لیمو در این هنگام باید با دست به خوبی صورت گیرد که پس از وارد کردن به داخل خاک قسمتی از خاک بر اثر فشار انگشتان بر روی گیاه ریشه دار و عاری از ساقه به حالت فشرده در آید. در پائیز پس از انجام اعمال ضروری و برای نگهداری گیاه از عوامل نامساعد محیط خارج سطح زمین کشت را با قشری از برگهای خشک می پوشانند و سپس در بهار آنها را از روی قلمه ها خارج می سازند.

کلیه عملیات اصلاحی به لیمو مثل افزودن به موقع کود به زمین زراعتی شامل 200 کیلوگرم کود ازته نیترات سدیم هر هکتار زمین باید انجام شود میزان مصرف کودهای شیمیایی دیگر مانند سوپر فسفات به مقدار 300 کیلوگرم و سولفات پتاسیم به مقدار 100 کیلوگرم می باشد.

قند موجود در استویا با نام Rebaudioside یا به اختصار (Reb A)، شناخته شده است. این قند خاص حدود 30 تا 220 برابر شیرین‌تر از قند معمولی است به‌همین دلیل می‌توان از آن در حجم کمتری نسبت به قند و شکر معمولی در صنعت غذا استفاده کرد.

تفاوت قند Reb A موجود در استویا با سایر قندها چیست؟

Reb A که به نام «استویول گلیکوزید» هم شهرت دارد، ماده‌ای دی‌ترپن گلیکوزیدی است که در ساختمان اصلی خود زنجیره‌ای از قندهای گلوکز و رامنوز دارد. این ترکیب‌ها در روده شکسته و به قندهای ساده و ماده‌ای به‌نام استویول تبدیل می‌شوند. استویول در مرحله بعدی به‌صورت استویول گلیکوزید از طریق ادرار از بدن ما دفع خواهد شد. به این ترتیب، چیزی جز قندهای مفید موجود در استویا بعد از مصرف آن در بدن باقی نمی‌ماند.

مصرف شیرین گیاه، مورد تایید مراجع معتبر غذایی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا هم است؟

هرچند استویا یا شیرین گیاه، سابقه‌ای طولانی به‌عنوان شیرین‌کننده نوشیدنی‌ها و غذاهای مختلف در زادگاه خود، آمریکای لاتین، دارد، اما تا سال 2008 این گیاه و مشتقات آن فقط به‌عنوان مکمل غذایی به فروش می‌رسیده است. از آن سال به بعد و به دنبال انجام برخی آزمایش‌های حیوانی و اثبات بی‌ضرر بودن آن، استفاده از آن در نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها به‌عنوان یک ماده شیرین‌کننده، سالم شناخته شد. موضوع قابل‌توجه این است که هرچند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از استویا را رد نمی‌کند، ولی هنوز هم برای آن تاییدیه‌ای صادر نکرده است و سازمان‌های ذی‌ربط اروپایی نیز آن را تایید نکرد‌ه‌اند.

آیا می‌توان از استویا فقط در صنعت غذا استفاده کرد یا می‌توان آن را در منزل هم به کار برد؟

آنچه به‌عنوان استویا و مشتقات آن با نام Stevia sweetener مورد پذیرش و استفاده قرار گرفته است، عبارت از موادی با نام‌های Reb A , Steviol glycoside یا مجموعه قندهای استخراج و خالص‌سازی‌شده از برگ‌های گیاه است؛ نه خود برگ‌های گیاه. به‌همین دلیل آنچه از استویا برای استفاده در صنایع غذایی به کار می‌رود یا در منزل می‌توان از آن استفاده کرد، قندهای خالص‌سازی شده شیرین‌گیاه است و در هیچ موردی مصرف مستقیم برگ‌های این گیاه، توصیه نمی‌شود.

اگه می‌خواهید به همه استرس‌های یه روز پر کار خاتمه بدید یه لیوان دمنوش به لیمو واسه خودتون درست کنید.

به‌لیمو در واقع هیچ ربطی به لیمو و میوه به نداره و یه درختچه است. کسی نمی‌دونه چرا کسی به خودش زحمت انتخاب یه اسم خاص برای این درختچه رو نداده و از ترکیب اسم دو تا میوه بی‌ربط به هم این اسم رو اختراع کرده.

طبیعت به لیمو گرمه و خواص زیادی داره که مهم‌ترینش خاصیت آرام‌بخشی اونه. نوشیدن یه لیوان دم‌نوش به‌لیمو شر سردردهای عصبی رو کم می‌کنه و چون خواب‌آوره شما رو به یه خواب آروم و بی‌تنش مهمون می‌کنه.

نوشیدن مداوم این دمنوش به تقویت حافظه کمک می‌کنه و می‌تونیم از همین نتیجه بگیریم که به‌لیمو یه سلاح طبیعی برای مبارزه با آلزایمره.

تقویت معده و سیستم گوارش هم جزو کارایی که این دمنوش خیلی خوب از پس اون برمیاد.

برای اینکه بیشترین خواص به لیمو رو حفظ کنید سعی کنید تازه اون رو از عطاری بخرید و تو ظرف دربسته، دور از نور نگهش دارید. برای دم کردنش هم آب که جوشید اجاق رو خاموش کنید و یک دقیقه بعد یک قاشق از این گیاه رو تو قوری بریزید و با آب حدود 90درجه دم کنید. یک قاشق برای یک لیوان چای کافیه.

به‌لیمو یه نوشیدنی خیلی خوش عطر و خوشمزه است که می‌تونه آخرین نوشیدنی باشه که طول شبانه روز می‌خورید. شبی که با معجزه این گیاه به خواب رفتید، روز بهتری رو براتون در پی داره.